Czym jest depresja i jak pomóc dziecku?
Depresja kojarzona jest z uczuciem smutku, przygnębienia, czyli obniżonym nastrojem. Nastrój to długotrwała emocja, która wpływa na sposób patrzenia na życie. Zaburzenia depresyjne dotyczą coraz młodszych dzieci i nastolatków, mogą występować na każdym stadium rozwoju dziecka. Charakterystyczne dla depresji dzieci i młodzieży jest to, że rzadko manifestuje się ona w klasyczny sposób – poprzez smutek, natomiast często przyjmuje różne maski.
Depresja występuje tak samo często u dziewczynek i chłopców przed okresem dojrzewania, natomiast u nastolatków i młodych dorosłych występuje ona dwukrotnie częściej u dziewcząt.
Dzieciom jest trudniej niż dorosłym nazywać swoje emocje, dlatego częściej wyrażają je one poprzez swoje zachowanie. U nich często dominującym nastrojem jest nastrój drażliwy, rzadziej pojawia się uczucie beznadziejności oraz utrata lub brak odczuwania radości. Dzieci cierpiące na depresję często skarżą się na dolegliwości somatyczne, takie jak bóle brzucha czy głowy, odmawiają one chodzenia do szkoły, wycofują się z zabaw i relacji z rówieśnikami, ograniczają swoje zainteresowania.
Niepokojącymi objawami mogącymi mieć związek z depresją dla dzieci w wieku szkolnym są:
- drażliwość;
- niepewność;
- poczucie braku bezpieczeństwa;
- poczucie bezradności;
- zahamowanie w zabawie;
- unikanie kontaktów interpersonalnych;
- trudności w uczeniu się, częste spóźnienia, wycofanie z aktywnego udziału w lekcjach, częste nieprzygotowanie do lekcji, utrata zainteresowania lekcjami;
- moczenie nocne;
- lęki nocne;
- napady płaczu, krzyku, nagłe wybuchy złości;
- bóle brzucha, bóle głowy.
Zaburzenia depresyjne wiążą się z wieloma negatywnymi skutkami w funkcjonowaniu rodzinnym, społecznym i szkolnym dziecka. Do skutków depresji należą:
- trudności w funkcjonowaniu szkolnym – słabe wyniki w nauce;
- trudności w funkcjonowaniu społecznym – w kontaktach z członkami rodziny
i rówieśnikami;
- zwiększone ryzyko samobójstwa;
- zwiększone ryzyko nadużywania substancji psychoaktywnych;
- nasilenie problemów ogólno zdrowotnych.
Depresja to poważna choroba, która wymaga odpowiedniego postępowania. Jest chorobą uleczalną, a im wcześniej podejmie się odpowiednie działania, tym efektywniejsze będzie jej leczenie. Leczeniem depresji u dzieci i młodzieży zajmują się psychiatrzy dziecięcy, psychologowie i psychoterapeuci.
Gdzie szukać pomocy specjalisty?
Istnieje wiele instytucji i osób, które mogą nam pomóc w leczeniu depresji. Są to:
- poradnia psychologiczno – pedagogiczna – psycholog – może rozpoznać objawy depresji, udzielić wsparcia dziecku, udzielić informacji rodzinie;
- psycholog, pedagog szkolny – może rozpoznać objawy depresji, może pomóc dziecku
w funkcjonowaniu w szkole, udzielić informacji rodzinie;
- lekarz pediatra - może rozpoznać objawy depresji, wykluczyć lub potwierdzić inne problemy zdrowotne, skierować na odpowiednie badania;
- poradnia zdrowia psychicznego – lekarz psychiatra dzieci i młodzieży diagnozuje depresję, decyduje o leczeniu farmakologicznym;
- psycholog/psychoterapeuta w poradni zdrowia psychicznego – zajmuje się terapią depresji, psychoedukacją rodziny;
- poradnia psychologiczna – psycholog/psychoterapeuta;
- prywatne gabinety lekarskie i psychologiczne/psychoterapeutyczne.
Depresji nie należy się bać, jest to choroba, którą należy leczyć. Im szybciej tym lepiej.
Opracowała:
psycholog Barbara Gajda
Bibliografia:
Sylwia Walerych, „Depresja u dzieci i młodzieży. Poradnik dla rodziców.”, Wyd. Wiedza
i Praktyka sp.z.o.o., Warszawa 2017.